Туган як сәнгате: Чирмешән районының мәдәни мирасы турында уйланулар

Авторның юллары мине бик нык дулкынландырды, чөнки үзем дә кайчандыр район газетасы битләрендә басылып чыккан мәкаләләр авторы идем. Әмма бу язмам шәхси казанышлар турында түгел, ә күпкә мөһимрәк темага багышлана.

Үз материалында Гөлсирә Гариф кызы җирле талантлар очрашуында залның буш булуына кагыла. Ул мондый сорау бирә: Ни өчен яшьләр китапларга, туган телгә һәм үз тамырларына сирәгрәк мөрәҗәгать итә башлады? Бу сорау һәр бәйрәм чарасыннан соң аеруча актуаль була, Раштуа, Масленица яки Троица булсынмы, анда без буш тамашачылар рәтләрен күрәбез. Әлеге мәсьәлә турында җитди уйланырга вакыт бугай.

Балалар милли бәйрәмнәр һәм иҗтимагый оешмалар үткәргән чаралар аша туган мәдәниятләре белән аралаша алыр иде. Мондый чаралар Россия халыкларының рухи-әхлакый мәдәнияте нигезләре дәресләрендә алган белемнәрне яхшырак үзләштерергә ярдәм итә. Халык традицияләрендә катнашу якты истәлекләр калдыра һәм кече Ватанга тирән мәхәббәт формалаштыра.

Ике ел элек безнең районда Чуваш дәүләт оркестры концерты булды, ул классик әсәрләр башкарды. Кызганыч, бу концерт мәктәп укучылары арасында игътибарсыз калды. Мондый чаралар чын сәнгатьне күрү өчен сирәк мөмкинлек. Ләкин әгәр балачакта – мәдәнияткә мәхәббәт тәрбияләмәсәк, үсеп килүче буын аны саклап калыр һәм алга таба тапшырыр дип өметләнә алырбызмы?

Бу фикерләр борчу тудыра, бигрәк тә мәктәп линейкаларында һәм чыгарылыш кичәләрендә өлкән сыйныф укучылары классик рус биюләре урынына чит ил музыкасын сайлаганда. Свиридов, Шостакович, Рахманинов һәм Пахмутова замана яшүсмерләренең игътибарына лаек түгелмени? Буыннар бәйләнешен гәүдәләндерүче традицион мәктәп вальслары кая китте?

Без еш кына балаларыбызда үз мирасыбызга мәхәббәт тәрбияли алмыйбыз. Ситуацияне музыка дәресләренең чит ил композиторларын өйрәнү белән генә чикләнүе, илебез классикасын тиешле игътибарсыз калдыруы катлауландыра.

Шуңа да карамастан, уңай моментлар да бар. Мәсәлән, Чирмешәннең 2 нче урта мәктәбе укытучыларының Раштуа, Масленица һәм Яңа ел бәйрәмнәрен даими оештырып торган тырышлыкларын билгеләп үтәргә кирәк. Укучылар халык күңел ачуларында катнашалар, шулай ук өлкәннәргә ярдәм күрсәтәләр. Наталья Григорьева җитәкчелегендәге кадетлар хоры патриотик җырлар башкара, бу мәдәни кыйммәтләргә хөрмәт формалаштыруга ярдәм итә.

Мәдәни тәрбияне алга таба үстерү өчен этнографик стильдәге мәктәп кабинетларын җиһазлау, бәйгеләр, тематик кичәләр үткәрергә тәкъдим итәм. Балаларны мондый чараларда катнашырга җәлеп итү, туган мәдәниятне яратуга ярдәм итүче мохит тудыру мөһим.

Күп кенә өлкәннәр балаларда мәдәни мәнфәгатьләрне үстерүгә тиешенчә актив ярдәм итми. Мәдәни мирас белән кызыксынуны кире кайтару өчен, вакыт белән сыналган принципларга нигезләнгән бердәм стратегия эшләргә кирәк.

Валентина Меркулова, “Рус милли-мәдәни берләшмәсе” төбәк иҗтимагый оешмасының инициатив төркеме әгъзасы.